SaPa rét -2OC. Nhiều người từ miền xuôi háo hức ngược lên Sa Pa (Lào Cai) để mong đón tuyết. Nhưng ở đó, những người dân bản địa đang lao đao trong cơn rét...
Đứng trên đỉnh đèo Tắckô mới thấu được cảm giác bị đâm thấu da thịt bởi rét. Xe máy của chúng tôi dù xiết ga cỡ nào cũng chỉ chạy với tốc độ khoảng 10km/giờ với tiếng máy lục bục vì rét, "ngột" ga... Trên đường đèo, thỉnh thoảng lại thấy nhiều nhóm người đốt lửa sưởi... xe vì chết máy.
Trâu chết, người buồn
Nhưng cũng có những đống lửa lẻ loi bên vệ đường không phải để sưởi ấm xe, mà là của những người dân bản đứng bán thịt trâu chết do rét.
Bên một đống lửa, hai vợ chồng người Mông bán thịt trâu mời chúng tôi mua mà giọng buồn rười rượi: "Mua đi, ta bán rẻ thôi, 20.000 đồng/kg. Chẳng mấy khi có giá rẻ thế này...". Người chồng giải thích: "Trâu thả rông trên núi, gặp rét không chịu nổi mới chết, không phải chết bệnh đâu".
Tới dốc Ba Tầng lại có thêm ba hàng bán thịt trâu nữa. Ở đây những cái đầu trâu được treo lơ lửng trên cành cây. Những súc thịt đỏ tươi đang bày trên những tấm lá chuối bên đường thay cho lời chào mời. Chúng tôi mua hai ký. Người bán không cần cân, xâu cả súc thịt vào sợi giang to tướng, treo vào xe máy, nói tếu mà như mếu: "Vừa bán, vừa cho cũng đắt hàng mà!".
Tính đến ngày 11-2, tỉnh Lào Cai có gần 1.000 con trâu, bò bị chết rét. Huyện vùng cao Bắc Hà bị thiệt hại nhiều nhất: 400 con, huyện Sa Pa: 270 con, huyện Bát Xát: 190 con... Riêng ở hai xã Tả Van Chư và Lùng Phình của Bắc Hà, số gia súc bị chết rét chiếm 1/3 tổng đàn gia súc tại đây.
Nhường chăn cho trâu
Ngược đường lên đỉnh Phanxipăng, thôn Ý Lình Hồ thuộc xã San Sả Hồ là nơi có trâu bò bị chết rét nhiều hơn cả. Đứng bên chuồng trâu trống không, ông Sàng A Vảng ngẩn ngơ: "Trâu của tôi là trâu khỏe, đạt tiêu chuẩn trâu quốc gia. Trước tết, dân buôn trả giá 10 triệu đồng/con nhưng tôi chưa gật. Nay cả ba con trâu đều chết, cố bán cũng chỉ thu được 800.000 đồng".
Ông Sùng A Giả còn tội nghiệp hơn khi có hai con trâu thì chết rét cả hai. Không có tiền thuê người khiêng thịt trâu đi bán nên ông sấy khô làm thức ăn dự trữ, phần còn lại đem chia cho bà con láng giềng. Nhiều người dân ở đây vay vốn ngân hàng mua trâu, nay trâu ngã chết. Đã mắc cảnh nghèo nay lại thêm cảnh nợ. Trong 512 hộ gia đình ở xã San Sả Hồ có 113 hộ nghèo.
Trâu vẫn tiếp tục lăn ra chết. Nhìn cảnh bà con người Mông còn co ro vì lạnh lại đi chia sẻ tấm chăn đắp giữ ấm cho trâu mà không khỏi chạnh lòng.
Chợ cỏ di động
Ngay trong đợt rét, một số nông dân từ TP Lào Cai đã lập ra chợ bán cỏ dọc quốc lộ 4Đ. Lúc đầu, chợ cỏ chỉ có cỏ lá tre, cỏ lá chít. Do trời càng rét, nhu cầu mua cỏ ngày càng tăng nên chợ cỏ có thêm lá mai, lá trúc. Và tất cả những lá màu xanh đều được tập kết về đây làm cỏ để bán. Mỗi bó cỏ vừa vòng tay ôm bán giá 12.000 đồng. Sau mồng 4 tết, chợ cỏ tấp nập hẳn lên. Những gia đình khá giả đi xe máy từ Sa Pa về mua cỏ. Còn lại, từng bó cỏ được người cõng, ngựa thồ. Thế mà cỏ vẫn không có đủ để bán.
Trong cuộc họp khẩn chiều 12-2 của UBND huyện Sa Pa có khuyến cáo các cấp, các ngành tuyên truyền tận bà con dân bản: "Khẩn trương xuống vùng thấp để cắt cỏ. Nếu không có cỏ thì cho trâu bò uống nước muối nhằm tăng nhiệt và chống đói. Sau nước muối, cho trâu bò ăn thêm bột khoai, bột sắn để bảo vệ bằng được đàn trâu bò còn lại của Sa Pa".
