Bề nổi của tảng băng chìm

Những ngày gần đây, các cơ quan chức năng liên tiếp phát hiện, thu giữ và xử phạt những cơ sở kinh doanh, buôn bán thực phẩm có sử dụng phẩm mầu vi phạm vệ sinh an toàn thực phẩm như: ớt bột, bột điều, hạt dưa nhuộm hoá chất rhodamine B… Tuy nhiên, những vụ việc trên dường như mới chỉ là bề nổi của tảng băng chìm?

“Giật mình” với những vụ vi phạm

Ngày 14/1 vừa qua, Chi cục Quản lý thị trường thành phố Hồ Chí Minh phát hiện hơn 30 tấn nguyên liệu quá hạn sử dụng, gồm: nguyên liệu trái cây, hương liệu, chất bảo quản tại các kho hàng của Công ty Orana Việt Nam, địa chỉ lô 3-5 khu F1, Khu công nghiệp Tân Thới Hiệp, quận 12. Công ty Orana Việt Nam đã thừa nhận dùng những loại hương liệu quá hạn này để sản xuất các loại mứt trái cây.

Trước đó, tỉnh Quảng Nam vừa công bố kết quả xét nghiệm mẫu ớt bột và bột điều tại cơ sở sản xuất của bà Trần Thị Phúc, thị trấn Ái Nghĩa, huyện Đại Lộc, tỉnh Quảng Nam bị nhiễm hoá chất rhodamine B. Chi cục Vệ sinh an toàn thực phẩm tỉnh Bình Định cũng đã niêm phong 6 tấn bột hạt điều và 60 bao ớt bột trộn bột hạt điều tại hai cơ sở sản xuất ớt bột ở xã Mỹ chánh, huyện Phù Mỹ. Trước đó, kết quả xét nghiệm nhanh số ớt bột trộn hạt điều của cơ quan chức năng tỉnh Bình Định cho thấy có chứa chất màu ngoài danh mục cho phép của Bộ Y tế.

Tại Hà Nội ngày 9/1, qua kiểm tra tại cửa hàng 70 E Trần Xuân Soạn - quận Hai Bà Trưng, đoàn kiểm tra liên ngành thực phẩm TP. Hà Nội cũng đã phát hiện hàng chục bịch hạt dưa, hạt bí, hướng dương vi phạm qui chế nhãn mác, không rõ nguồn gốc xuất xứ. Tất cả các sản phẩm này đều của cơ sở sản xuất Anh Thắng, trên nhãn mác ghi rõ : ĐKCL-YTHN, năm 2001. Khi thành viên đoàn thanh tra liên hệ với Tổng đài 1080 để hỏi số điện thoại 0433.651.380 ghi trên bao bì được biết, số điện thoại này ở khu vực La Phù (quận Hà Đông). Ông Nguyễn Việt Cường, Chánh Thanh tra Sở Y tế cho biết: “Đây là nhãn mác giả mạo, năm 2001 Sở Y tế Hà Nội không thể cấp giấy chứng nhận VSATTP cho các cơ sở sản xuất thực phẩm ở La Phù như ghi trên nhãn mác được, vì lúc này La Phù vẫn thuộc Hà Tây cũ.

Hầu hết những vụ việc vi phạm trên được các cơ quan chức năng phát hiện khi tiến hành kiểm tra hàng hóa được bày bán tại chỗ, còn những thứ cất ở trong kho hoặc người kinh doanh bán lén lút thì khó có cơ quan chức năng nào giám sát, kiểm tra. Bên cạnh đó, có thể nói những thực phẩm “bẩn” này đã tồn tại từ lâu, nhưng vì sao đến giờ mới được phát hiện? Và phải chăng đây mới là bề nổi của tảng băng chìm?

“Mua chục cân mới có nhãn mác”

Ngay sau vụ phát hiện và thu giữ hạt dưa không rõ nguồn gốc tại thị trường Hà Nội, hầu như nhiều hộ kinh doanh đã dè dặt, thậm chí không dám bán một số mặt hàng thường sử dụng chất nhuộm mầu, đặc biệt là hạt dưa. Đúng là nhìn bằng mắt thường thì khó thấy mặt hàng này bày bán. Nhưng khi hỏi mua thì lại có.

Trong vai người mua hàng, phóng viên lân la đứng tại quầy kinh doanh Tú Anh (số 1, chợ Hôm Đức Viên) và hỏi mua hạt dưa, liền được chị bán hàng mang ra một túi hạt dưa, ước chừng khoảng 2kg không nhãn mác, chỉ được buộc túm lại bằng một chiếc dây chun. Khi phóng viên thắc mắc "sao hạt dưa không thấy có nhãn mác, không đề nguồn gốc xuất xứ, hạn sử dụng, liệu ăn có an toàn không", liền được chị bán hàng đáp: “chị mua cả chục cân không, em cho xem nhãn mác hẳn hoi, phải cả bao chục cân người ta mới đóng gói có nhãn mác chứ!”.

Trước đó, ngày 12/1, tại chợ Đồng Xuân, nơi được xem là trung tâm buôn bán lớn nhất Hà Nội, qua quan sát bằng mắt thường phóng viên chỉ thấy có hạt bí, hạt hướng dương, hạt dẻ cười được bày bán, còn không hề thấy “bóng dáng” hạt dưa. Mấy chục hộ kinh doanh bánh kẹo, đồ khô đều không thấy bày bán mặt hàng này, khi hỏi hầu hết các chủ hộ đều bảo không dám bán vì rộ lên thông tin hạt dưa chứa chất gây ung thư.

Chủ quầy Tâm Thu (chợ Đồng Xuân) cho biết, những ngày này bọn chị có muốn bán hạt dưa cũng không có mà bán, thậm chí giá mua từ gốc có thể lên gần gấp đôi mọi năm, hơn 100 nghìn đồng/kg bọn chị cũng không mua được để kinh doanh. Cũng theo chủ quầy hàng này, vừa qua các cơ quan chức năng đã thu giữ ngay một loạt hạt dưa không rõ nguồn gốc nên các hộ kinh doanh muốn mua để bán lẻ, bán sỉ lại cũng không có. Bọn chị cũng được quán triệt tư tưởng “không được bán hạt dưa”.

Ấy vậy mà, ngày 16/1, Đoàn kiểm tra liên ngành vệ sinh an toàn thực phẩm Hà Nội tiến hành kiểm tra tại chợ Đồng Xuân, quận Hoàn Kiếm lại tiếp tục phát hiện quầy Hiền Linh, số 38 B1 có bán hạt dưa đỏ không rõ nguồn gốc.

Bên cạnh đó, một loạt mặt hàng như mứt tết, ô mai, thịt bò khô, nho khô… đều dễ có “chất phụ gia” để tẩm ướp cho thực phẩm thêm thơm ngon, đẹp mắt được bày bán công khai tại rất nhiều chợ. Thậm chí, những loại mứt tết, ô mai bán lẻ không hề được đóng gói, bảo quản trong bao bì mà cứ bày “lộ thiên” giữa chợ để bán cho người tiêu dùng.