Hiện tượng sụt lún đất tại các tổ 1, 2, 3 và 5 của thị trấn Trại Cau (Đồng Hỷ) đã xảy ra từ năm 2006 và có chiều hướng ngày càng nghiêm trọng.
Đất sản xuất bị ảnh hưởng, nhà bị nứt vỡ, có nguy cơ sụp đổ bất cứ lúc nào, đời sống bị đảo lộ khiến người dân nơi đây vô cùng hoang mang, lo lắng. Điều đáng nói là trong khi người dân đã và đang phải chịu khổ, có thể mất nhà, đất và cả tính mạng thì các ngành chức năng vẫn chưa có kết luận chính xác về nguyên nhân dẫn đến tình trạng này.
Người dân hoang mang
Sau trận mưa khá lớn đêm 20 và 21/6, trời bắt đầu nắng nóng trở lại nhưng mái nhà của ông Hoàng Văn Hân ở tổ 2 vẫn còn rất ẩm ướt. Chúng tôi dễ dàng nhìn thấy vết rạn nứt rộng chừng 10cm kéo dài từ mái nhà xuống ngay đầu giường ngủ của ông. Nhìn những vết nứt chằng chịt trên tường, chúng tôi thấy ái ngại cho gia chủ. Liệu ngôi nhà này có trụ được qua mùa mưa bão năm nay? Ông Hân cho biết: 2 đêm liền trời đổ mưa, cả gia đình tôi phấp phỏng lo âu, chỉ sợ ngôi nhà này sẽ bị sụp đổ. Cùng chung tâm trạng với ông Hân, bà Đàm Thị Khuy, tổ 2 nói: Nhà tôi mới xây cách đây hơn chục năm. Vì làm nhà cao tầng nên trong quá trình xây dựng, gia đình tôi cho xây rất cẩn thận, vật liệu, xi măng, sắt thép được bảo đảm. Vậy mà nay, ngôi nhà đã nứt hết. Đưa chúng tôi đi xem những vết nứt trong nhà, bà Khuy thở dài sườn sượt. 60 tuổi rồi, nếu ngôi nhà này sụp đổ, không biết bà còn đủ sức để xây lại ngôi nhà mới. Ngôi nhà của bà Khuy có hiện tượng rạn nứt nhiều nhất trong các ngôi nhà chúng tôi đã đến tìm hiểu. Các bức tường nứt rời ra, toàn bộ ngôi nhà đã bị đổ về đằng trước. Khi ngồi nói chuyện với bà, chúng tôi luôn có cảm giác các bức tường sắp đổ vào người bởi hiện nay, ngôi nhà này đang nằm ngay sát đường tỉnh lộ 269, mỗi khi có xe ô tô trọng tải lớn đi qua, tường nhà rung lên bần bật, những mảnh vữa, gạch vụn rơi lả tả xuống nền nhà. Ngôi nhà của 2 vợ chồng cụ Trịnh Thế Loan, hàng xóm của bà Khuy cũng đang nằm trong tình trạng báo động khi ngôi nhà đã bị nứt toác tứ phía. Cụ già 82 tuổi phải sử dụng những cây sắt to, những cây mỡ chắc chắn chèn, chống cho mái nhà để mong ngôi nhà có thể trụ được qua mùa mưa năm nay.
Khác với các gia đình trên, gia đình bà Bùi Thị Chiến và Lê Thị Đoàn ở tổ 1 đang rất lo lắng vì đất canh tác của gia đình bị sụt. Tại thời điểm chúng tôi đến, trong các hố đất, những cây ngô vẫn còn tươi nguyên nằm ngổn ngang. Quan sát xung quang, chúng tôi thấy trên diện tích đất trồng ngô của 2 gia đình này xuất hiện đến chục hố sâu chừng nửa mét, rộng khoảng 2 đến 5 mét vuông. Bà Chiến khẳng định: Từ năm ngoái, khu vực này đã xuất hiện các hố nhưng bề mặt các hố nhỏ. 1 tuần nay, các hố xuất hiện nhiều hơn với đường kính lớn hơn. Bởi vậy, dù ngô còn non nhưng chúng tôi phải thu hoạch dần vì sợ khu vực này sẽ bị sụt lún rộng và sâu hơn.
Đây chỉ 5 trong số gần 100 hộ dân ở thị trấn Trại Cau đang bị thiệt hại do sụt lún đất gây ra. Khi trò chuyện với chúng tôi, các hộ dân nằm trong vùng bị sụt lún đều có chung tâm trạng hoang mang, lo lắng. Năm 2006, bà con cũng đã nhận thấy hiện tượng nhà, đất bị sụt lún nhưng với mức độ nhẹ. Từ tháng 1/2010 đến nay, tình trạng sụt lún diễn ra trên diện rộng, nhiều ngôi nhà, các bức tường có vết nứt rộng mặc dù xây dựng cách đây chưa lâu. Có ngôi nhà vừa xây hoặc vừa cải tạo, nâng cấp xong từ đầu năm, nay tường nhà cũng đã nứt như nhà của chị Lê Thị Duyên, anh Nguyễn Tuấn Linh ở tổ 3; bà Bùi Thị Mùi ở tổ 1... Thậm chí trên đường tỉnh lộ 269, một vết nứt rộng và sâu cũng đã xuất hiện. Theo cụ Trịnh Thế Loan: Đợt mưa vừa rồi, nước đổ ào ào vào vết nứt tạo thành dòng xoáy và không biết chảy đi đâu hết. Cụ Loan cũng như các hộ dân cho rằng việc bơm nước tháo moong Thác Lạc 3 của Mỏ sắt Trại Cau đã rút hết tầng nước ngầm gây nên hiện tượng sụt lún.
Chính quyền địa phương “ngồi trên chảo lửa”
Chủ tịch UBND thị trấn Vũ Đăng Khoa vừa nhậm chức được hơn 3 tháng nay nhưng đã phải nhận mấy chục lá đơn kiến nghị của bà con nhân dân về việc sụt lún đất ảnh hưởng đến tài sản và tính mạng của người dân. Anh cho biết: Chúng tôi rất sốt ruột vì hiện tượng sụt lún xảy ra trên diện rộng đang đe doạ đến tài sản và tính mạng của người dân. Cùng với gần 100 hộ dân bị ảnh hưởng về nhà cửa còn có trên 10 ha đất sản xuất của bà con cũng bị sụt lún, có khả năng không canh tác được trong vụ tới. Mới đây nhất, UBND thị trấn tiếp tục có công văn gửi UBND huyện Đồng Hỷ báo cáo về tình trạng này. Tiếp đó, ngày 31/5, UBND huyện cũng đã có công văn báo cáo với UBND tỉnh. Đến ngày 11-6, chúng tôi nhận được công văn chỉ đạo của UBND tỉnh. Tuy nhiên, trong công văn này chỉ yêu cầu các cơ quan chuyên môn, các cấp, ngành chức năng xây dựng phương án để tổ chức thực hiện việc di dời các hộ dân ra ngoài vùng nguy hiểm; lập dự án, điều tra xác minh cụ thể, chính xác về điều kiện địa chất thuỷ văn - địa chất công trình… chứ chưa đưa ra kết luận về nguyên nhân gây sụt lún cũng như giải pháp cụ thể để giải quyết tình trạng này. Tình hình hiện nay đang rất cấp bách, bởi vậy, chúng tôi mong muốn các cấp, ngành chức năng sớm vào cuộc khi tình huống xấu chưa xảy ra. Đang chuẩn bị bước vào cao điểm của mùa mưa bão nên nếu tiếp tục để người dân sống trong những ngôi nhà đã bị sụt lún, rạn nứt, nguy cơ người dân mất nhà, mất tính mạng sẽ khó tránh khỏi.
Qua thông tin anh Khoa cung cấp, chúng tôi được biết hiện tại có 15 hộ dân phải di dời ngay trong mùa mưa bão năm nay. Nhưng di dời khỏi nơi ở, bà con biết sống ở đâu khi của cải, tiền bạc đã đầu tư cả vào xây mới, cải tạo nâng cấp ngôi nhà hiện tại của mình. Do vậy, việc UBND thị trấn Trại Cau làm được lúc này là trích ngân sách địa phương mua bạt cấp phát cho các hộ dân để phòng khi có tình huống xấu xảy ra sẽ căng bạt trú mưa, gió. Về phía Mỏ sắt Trại Cau, dù chưa rõ nguyên nhân gây sụt lún, nứt nhà… của người dân nhưng cũng đã hỗ trợ bà con trên 200 triệu đồng.
Cần sớm có kết luận chính xác
Đầu tháng 2/2010, sau khi các cơ quan thông tin đại chúng của địa phương và Trung ương phản ánh về tình trạng sụt lún đất ở Ký Phú (Đại Từ) và thị trấn Trại Cau (Đồng Hỷ), Phó Thủ tướng Hoàng Trung Hải đã yêu cầu Bộ Tài nguyên và Môi trường chủ trì, phối hợp với UBND tỉnh nghiên cứu, báo cáo Thủ tướng về hiện tượng sụt lún đất tại tỉnh Thái Nguyên. Đến nay, hiện tượng sụt lún ở xã Ký Phú được xác định là do caster ngầm gây ra. Tuy nhiên hiện tượng sụt lún trên diện rộng ở thị trấn Trại Cau và các xã lân cận lại chưa được làm rõ nguyên nhân.
Theo thông tin chúng tôi nắm được, tháng 11/2008, Sở Tài nguyên và Môi trường đã có công văn số 2934 báo cáo về việc sụt lún đất, nứt đất và nhà, mất nước sinh hoạt tại khu dân cư Tổ 1, thị trấn Trại Cau. Trong đó có đưa ra kết luận: “… việc khai thác quặng sắt tại moong Thác Lạc 3 và các hoạt động bơm tháo khô mỏ là một trong những nguyên nhân gây nên hiện tượng sụt lún đất, nứt đất, nứt nhà và mất nước sinh hoạt tại khu vực Tổ 1, thị trấn Trại Cau”. Theo đó, Sở cũng đã kiến nghị di dời các hộ dân có nhà bị sụt lún, nứt đất, nứt nhà nghiêm trọng ra khỏi khu vực nguy hiểm. Đồng thời đề nghị UBND tỉnh chỉ đạo để khắc phục nguyên nhân gây sụt lún… Như vậy, việc điều tra, xác minh nguyên nhân gây sụt lún tại khu vực này cũng đã được tiến hành từ năm 2008. Vậy mà nay, khi hiện tượng sụt lún xảy ra trên diện rộng hơn, mức độ nguy hiểm hơn thì nguyên nhân lại chưa được xác định.
Mong muốn của chính quyền và nhân dân địa phương lúc này là các cơ quan chức năng nhanh chóng vào cuộc, đưa ra kết luận và biện pháp khắp phục tình trạng này kịp thời để bảo đảm an toàn về tài sản và tính mạng người dân.
.jpg?width=300&height=-&type=resize)
