Bài học từ môi giới hôn nhân không chính thức

Nạn nhân thứ 4 ở khu vực Đồng bằng sông Cửu Long lấy chồng nước ngoài bị giết hại thêm một lần nữa cảnh tỉnh những phụ nữ có ý định lấy chồng nước ngoài nhận diện rủi ro từ  môi giới hôn nhân không chính thức.

Liên tục nhiều ngày qua, dư luận trong và ngoài nuớc, đặc biệt là tại thành phố Cần Thơ bày tỏ sự bức xúc trước vụ việc cô dâu Việt Nam Thạch Thị Hoàng Ngọc, 20 tuổi, ở huyện Cờ Đỏ, bị người chồng Hàn Quốc đâm chết sau 1 tuần đặt chân đến xứ nguời.

Thạch Thị Hoàng Ngọc có 4 chị em gái và cô là người thứ hai làm dâu trên đất khách. Chị thứ ba của Hoàng Ngọc là Thạch Thị Nhung, thông qua môi giới đã lấy chồng ở Đài Loan (Trung Quốc) từ gần 3 năm nay. Theo chị Nhung, do nhà nghèo quá, muốn lấy chồng nước ngoài để có tiền gửi về nuôi cha mẹ. Thế nhưng đã 3 năm, Nhung vẫn chưa làm ra đồng nào nên phải sống lệ thuộc vào nhà chồng. Ông Thạch Sang và bà Trương Thị Út, cha mẹ của cô dâu Hoàng Ngọc cũng vậy, do nghèo túng không thể lo cho con học hành nên đồng ý cho con lấy chồng nước ngoài để đổi đời. Đứa con gái út hiện đang làm thuê, bán hàng tại thị trấn cũng đang được ông bà định cho lấy chồng nước ngoài thông qua một tổ chức môi giới bất hợp pháp. Vậy mà, chưa thấy niềm vui đổi đời ở đâu, nay phải gánh chịu sự đau xót vì mất con.

Do vậy, truớc cái chết bất ngờ và thương tâm của Thạch Thị Hoàng Ngọc, ông bà Thạch Sang từ bỏ ngay ý định cho con út lấy chồng nước ngoài. Thạch Thị Nhung, chị của Hoàng Ngọc cho biết, tại quê chồng ở Đài Loan, cuộc sống vật chất cũng tạm ổn, nhưng thiếu thốn tình cảm gia đình, quê hương, do vậy chị không muốn đứa em út của mình lầm lỡ. Chị Nhung nói: “Em không cho nó đi đâu hết, chỉ lấy chồng tại Việt Nam này thôi. Một đứa gặp nạn, gia đình rất sợ rồi”.

Cũng như trường hợp của Thạch Thị Hoàng Ngọc, chị Nhung đi làm thuê rồi được người quen giới thiệu lấy chồng nước ngoài qua một tổ chức môi giới bất hợp pháp. Trước khi lấy chồng, họ được bên môi giới sắp xếp cho gặp chú rể và hướng dẫn các câu trả lời theo thủ tục tư pháp về kết hôn. Nhưng những điều cơ bản nhất như: tiểu sử về chú rể, thân nhân bên chồng, luật pháp, phong tục, tập quán nước bạn, các quyền lợi và địa chỉ hỗ trợ bảo vệ quyền lợi của mình thì không biết.

Bà Trương Thị Út, mẹ của Thạch Thị Hoàng Ngọc kể lại: “Ngọc gặp chồng đúng một buổi vào ngày 7/2 qua một công ty môi giới, thì ngay hôm sau, Ngọc đã quyết định kết hôn. Hơn 10 ngày sau đó, đám cưới được tổ chức tại một nhà hàng ở thành phố Hồ Chí Minh”. Cô dâu Hoàng Ngọc đã đến Hàn Quốc vào ngày 1/7, không biết tiếng Hàn và cũng không biết về tiền sử của chồng. Điều đáng nói, nhiều trường hợp thương tâm của những cô gái lấy chồng nước ngoài bị bạo hành và giết hại đều có điểm chung, đó là tự liên lạc với môi giới không chính thức để kết hôn.

Tại hội nghị sơ kết 6 tháng đầu năm 2009 của Ban Chỉ đạo Tây Nam bộ về tình hình xuất khẩu lao động và phụ nữ lấy chồng nước ngoài, Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội cho biết, trong 3 năm, từ năm 2006 - 2009, các tỉnh khu vực Đồng bằng sông Cửu Long có khoảng 70.000 phụ nữ lấy chồng nước ngoài, chủ yếu là qua môi giới không chính thức... Riêng huyện Cờ Đỏ, thành phố Cần Thơ, đến thời điểm này có 318 trường hợp kết hôn với người nước ngoài, hầu hết đều qua môi giới bất hợp pháp. Khi chính quyền, đoàn thể biết thì sự việc đã rồi.

Bà Nguyễn Thị Ngoan - Chủ tịch Hội Phụ nữ huyện Cờ Đỏ, thành phố Cần Thơ cho biết: “Đa số các trường hợp lấy chồng nước ngoài Hội Phụ nữ đều không biết. Chị em tự gặp gỡ thỏa thuận, đám cưới xong rồi mới về thông báo để chuẩn bị đi. Khi đó đã muộn, trong 10 trường hợp, chỉ tư vấn được 1 hoặc 2 trường hợp. Chúng tôi đang xây dựng kế hoạch phối hợp chặt với cơ quan tư pháp để kịp thời cung cấp thông tin, tư vấn cho chị em. Còn thật tình khó có thể vận động chị em không lấy chồng nước ngoài. Vật chất bề ngoài thì họ phô trương, những tác hại thì họ giấu nên chị em cứ nhìn bề ngoài mà quyết tâm gả con, gả cháu đi Hàn Quốc, Đài Loan”.

Từ năm 2007 đến nay, khu vực Đồng bằng sông Cửu Long  có 4 cô dâu xuất ngoại đã chết vì bị bạo hành, trong đó thành phố Cần Thơ có tới 3 nạn nhân, gồm: cô dâu Lê Thị Kim Đ ở xã Thới Hưng, huyện Cờ Đỏ, cô dâu Trần Thị Thanh L ở quận Cái Răng và nay là cô dâu Thạch Thị Hoàng Ngọc. Trên thực tế, tất cả những cuộc hôn nhân qua môi giới không chính thức đều tiềm ẩn nguy cơ bị xâm hại, bạo hành về tâm lý hoặc thể xác. Nguyên nhân chủ yếu là do bất đồng ngôn ngữ, thiếu thông tin chính xác và nhìn nhận bạn đời trên cơ sở cuộc hôn nhân mang tính chất thuận mua vừa bán. Trong khi đó, phương pháp vận động, giáo dục kiến thức hôn nhân của các tổ chức đoàn thể địa phương và công tác kiểm tra làm thủ tục tư pháp vẫn còn nhiều hạn chế, bất cập.

Bởi vậy, theo bà Võ Thị Thanh Nga - Phó Giám đốc Sở Lao động Thương binh Xã hội Cần Thơ thì cần phải có biện pháp quản lý hữu hiệu để hạn chế tình trạng môi giới hôn nhân bất hợp pháp. Bà Thanh Nga cho rằng: “Để hạn chế các bi kịch tương tự, cần có bộ phận quản lý, bắt buộc tất cả các cô dâu trước khi kết hôn với chồng là người nước ngoài phải học và thi những kiến thức cần thiết về đất nước của chồng. Đồng thời thành lập Trung tâm tư vấn các vấn đề kết hôn có yếu tố nước ngoài. Các chú rể khi đăng ký qua tổ chức hôn nhân được luật pháp công nhận sẽ phải cung cấp thông tin chính xác, cũng như các điều kiện theo đúng qui định trước khi kết hôn"./.