Làm chủ cảm xúc trên mạng xã hội

Sử dụng mạng xã hội dẫn đến bị phạt tiền, gia đình lục đục thậm chí tính mạng bị đe dọa là tình trạng không hiếm gặp trong thời gian qua trên địa bàn tỉnh Thái Nguyên. Nguyên nhân của những vụ việc này đều  do cá nhân không làm chủ được cảm xúc khi tham gia mạng xã hội.

Ảnh minh họa.

Khi cảm xúc vượt trước lý trí

Trong thời đại số hóa, khi chiếc điện thoại trở thành “vật bất ly thân” và mạng xã hội len vào mọi ngóc ngách đời sống, không gian mạng đã trở thành “ngôi nhà thứ hai” của rất nhiều người. Tại đây, con người học tập, kinh doanh, giải trí, lan tỏa yêu thương, kết nối cộng đồng và quảng bá văn hóa địa phương. Nhưng nơi nào có cơ hội, nơi đó cũng tiềm ẩn rủi ro. Không ít lần, những bình luận trên mạng xã hội trở thành nơi khởi nguồn cho những mâu thuẫn, giận dữ, thậm chí bạo lực và kéo theo những hậu quả khó lường.

Đơn cử như vụ hỗn chiến ở xã Tân Khánh cách đây không lâu. Chỉ vì những lời qua tiếng lại trên Messenger, nhóm thanh niên đã “hẹn” nhau giải quyết mâu thuẫn bằng bạo lực, buộc cơ quan chức năng phải khởi tố vụ án “Gây rối trật tự công cộng”. Cũng tại địa bàn tỉnh Thái Nguyên, một Tiktoker từng bị nhóm đối tượng chém trọng thương chỉ vì đăng tải câu chuyện vay nợ cá nhân lên mạng xã hội.

Bên cạnh đó, nhiều trường hợp bị xử phạt hành chính vì lan truyền thông tin sai sự thật, phải nộp phạt 7,5 triệu đồng/trường hợp. Điều đó cho thấy mạng xã hội không phải “vùng miễn trách nhiệm”. Mỗi cú nhấp “đăng” đều có thể đi kèm hệ quả. Không ít người hối hận khi từng công khai cảm xúc riêng tư trên trang cá nhân: trạng thái sau chia tay, câu chuyện ly hôn, mâu thuẫn gia đình, xích mích bạn bè…

Những giây phút tổn thương khiến họ “xả” cảm xúc lên mạng, nhưng sau đó chính họ phải gánh áp lực tâm lý, sự soi mói của người quen và cả hệ quả với con trẻ. Không ít gia đình cũng có thể “chao đảo” vì mạng xã hội. Những câu chuyện trên nhắc nhở rằng: muốn giữ bình yên đời sống thật, trước tiên phải giữ bình tĩnh trên không gian ảo.

Xây dựng môi trường mạng lành mạnh

Không gian mạng là môi trường mở, dung nạp mọi điều tốt - xấu, mọi cảm xúc tích cực tiêu cực và chuyển nó đến người tham gia và tác động tức thì tới họ. Làm chủ cảm xúc không phải kìm nén, càng không phải vô cảm.

Đó là khả năng nhận biết - kiểm soát - lựa chọn cách bộc lộ phù hợp. Khi tương tác trên mạng xã hội chỉ cần dừng lại chỉ vài giây để tự hỏi: “Điều mình sắp viết có gây tổn thương ai không?”; “Thông tin này đã được kiểm chứng chưa?”; “Có cần thiết công khai chuyện này không?”… chính là chúng ta đang thực hành văn hóa số.

PGS.TS Phạm Thị Phương Thái, nguyên Phó Hiệu trưởng Trường Đại học Khoa học, Đại học Thái Nguyên nhận định: Sức mạnh của việc kiểm soát cảm xúc là yếu tố giúp con người phát triển toàn diện. Khi làm chủ cảm xúc, chúng ta đưa ra quyết định sáng suốt hơn, duy trì quan hệ tốt đẹp và giữ vững cân bằng tinh thần. Điều này quan trọng không kém trong môi trường mạng.

Theo các chuyên gia tâm lý, để làm chủ cảm xúc trên mạng xã hội, mỗi người cần lắng nghe chính mình trước khi phản ứng. Thay vì phản xạ tức thời bằng bình luận hoặc chia sẻ, hãy hỏi bản thân “Mình đang giận, buồn hay bị kích động?”. Nhận diện cảm xúc là bước đầu để kiểm soát cảm xúc.

Kiểm chứng thông tin trước khi hành động. Tin giả, tin suy diễn thường tạo ra cảm xúc mạnh mẽ, nhưng càng cảm xúc mạnh, càng cần tỉnh táo, đặt mình vào vị trí người khác. Một bình luận có thể là “gió thoảng” với người nói, nhưng với người nhận, đó có thể là “vết cắt”. Hãy tập thói quen phản hồi chậm. Đôi khi, im lặng hoặc chờ cảm xúc lắng xuống lại là lựa chọn khôn ngoan nhất.

Mạng xã hội không xấu, cách con người sử dụng mới quyết định nó trở thành công cụ lan tỏa tử tế hay mảnh đất cho giận dữ, thị phi. Nếu mỗi người biết bình tĩnh, biết lắng nghe, biết tôn trọng ranh giới riêng tư của bản thân và người khác, không gian mạng sẽ trở thành nơi kết nối tích cực thay vì nơi nuôi dưỡng tiêu cực.